Spółka prawa handlowego, spółka cywilna, jednoosobowa działalność gospodarcza – różne formy funkcjonowania przedsiębiorców w obrocie gospodarczym już na samym początku podejmowania działalności rodzą podstawową wątpliwość – gdzie mam się zarejestrować?
Obecnie istnieją dwie formy rejestracji przedsiębiorców – rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) oraz rejestracja w Centralnej Ewidencji i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Zasadą jest rejestracja przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, natomiast wyjątkiem od tej zasady jest rejestracja w Centralnej Ewidencji, w której rejestrowani są przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi oraz wspólnicy spółek cywilnych.
Centralna Ewidencja prowadzona jest w systemie teleinformatycznym przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Wpisy są dokonywane zdalnie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub też tradycyjnie – wnioski o wpis można składać za pośrednictwem urzędu gminy. Wszelkie czynności związane z wpisem są bezpłatne, a zadaniem CEIDG jest także bezpłatne udostępnianie informacji o podmiotach gospodarczych. Wpis do Centralnej Ewidencji ma charakter uproszczony – przedsiębiorca może złożyć wszelkie dokumenty w „jednym okienku”, co oznacza, że oprócz wniosku o wpis do ewidencji przedsiębiorca może złożyć także wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON), nadanie numeru identyfikacji podatkowej (NIP) oraz zgłosić płatnika składek w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub złożyć oświadczenie o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego (ZUS lub KRUS).
Nieco inaczej wygląda natomiast rejestracja przedsiębiorców w KRS. Ewidencji w rejestrze przedsiębiorców podlegają podmioty prowadzące działalność w formie spółek prawa handlowego (spółki: jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo – akcyjna, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna) oraz spółki europejskie, oddziały przedsiębiorców zagranicznych, a także np. fundacje prowadzące działalność gospodarczą. Rejestr prowadzony jest w systemie teleinformatycznym przez wybrane sądy rejonowe (sądy gospodarcze) i składa się z sześciu działów zawierających różnorodne informacje o przedsiębiorcy. Wpisy podlegają, co do zasady, obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Podobne jak CEIDG, KRS także pełni funkcję informacyjną i udostępnia bezpłatnie dane o podmiotach uczestniczących w obrocie gospodarczym, które można pobrać w formie dokumentu elektronicznego ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości.
Uzyskanie wpisu do KRS wymaga złożenia wniosku do sądu rejestrowego – przez zarejestrowanego użytkownika drogą elektroniczną lub tradycyjną, składając wniosek w sekretariacie sądu bądź wysyłając pocztą. Do wniosku należy dołączyć wymagane dokumenty – w oryginałach lub poświadczonych odpisach, w szczególności umowę bądź statut spółki, dokumenty dotyczące powołania organów spółki, wykaz wspólników czy oświadczenie zarządu o wniesieniu kapitału. Ponadto, należy także uiścić opłatę sądową od wniosku o zarejestrowanie podmiotu w rejestrze przedsiębiorców KRS – jest to oplata stała w wysokości 500 zł. Z założenia, wpis do KRS, ma podobnie jak wpis do CEIDG powodować nadanie przedsiębiorcy także numeru REGON i NIP. Finalnie, wpis do KRS następuje na podstawie postanowienia sądu.
Od 2012 r. funkcjonuje także uproszczony tryb zawiązania i rejestracji spółki w KRS. Tryb ten może dotyczyć tylko spółek jawnych, komandytowych oraz spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Wymaga on skorzystania z wzorca umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym i opatrzenia go podpisem elektronicznym. Umowa spółki, wniosek rejestrowy i inne wymagane dokumenty w tym trybie są tworzone bezpośrednio w systemie teleinformatycznym i przesyłane sądowi przez Internet. Rejestracja w trybie uproszczonym podlega też mniejszej opłacie – w wysokości 250 zł.
